Curriculum vitae Frank Berendse

Personalia

Geboortedatum	28 februari 1951
Geboorteplaats	Amersfoort
Werkadres	Leerstoelgroep Natuurbeheer en plantenecologie, Wageningen University, Droevendaalsesteeg 3a, 6708 PB Wageningen
Telefoon werk/thuis	0317-484973/425975
E-mailadres	frank.berendse@wur.nl

Opleiding en loopbaan

1970-1973	Biologie Kandidaats, Rijksuniversiteit Utrecht
1973-1977	Biologie Doctoraal, Rijksuniversiteit Utrecht en Landbouwuniversiteit Wageningen
1977-1981	Wetenschappelijk medewerker, afdeling Landschapsecologie en natuurbeheer, Universiteit Utrecht
1981	Promotie op proefschrift Competition and equilibrium in grassland communities (Rijksuniversiteit Utrecht)
1981-1985	Wetenschappelijk medewerker, vakgroep Botanische oecologie, Universiteit Utrecht
1982	Postdoc, Department of Environmental Sciences, Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala (met ZWO-beurs)
1983	Postdoc, Natural Resource Ecology Laboratory, Colorado State University, Fort Collins, Colorado (met ZWO-beurs)
1985-1987	Universitair hoofddocent, vakgroep Botanische oecologie, Universiteit Utrecht
1987-1994	Hoofd afdeling Vegetatie-ecologie, Centrum voor Agrobiologisch Onderzoek (CABO)
1994-2004	Hoogleraar Natuurbeheer en plantenecologie, Universiteit Wageningen
1999	Gast-hoogleraar, Institute of Arctic Biology, University of Fairbanks, Fairbanks, Alaska
2003	Gast-hoogleraar, Department of Ecology and Environmental Sciences, Umeå University en Department of Forest Ecology, Swedish University of Agricultural Sciences
2005-2008	Hoofd Centre for Ecosystem Studies, Universiteit Wageningen
2004-heden	Hoogleraar B Natuurbeheer en plantenecologie, Universiteit Wageningen

Wetenschappelijke en bestuurlijke activiteiten (verleden)

• Member Scientific Committee and Steering Core Group of the European Science Foundation programme LINKECOL (Linking Community and Ecosystem Ecology)
• Member Scientific Committee of the SCOPE-project Nitrogen fluxes
• Member Committee of the Year on Ecology and Evolution (2005-2006) of the US Mathematical Biosciences Institute
• Board member of the European Ecological Federation
• National contact person for the Society for Conservation Biology
• Member Scientific Council of the European Centre for Nature Conservation (ECNC)
• Editor drie internationale tijdschriften: Oecologia; Ecosystems; en Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics
• Voorzitter NWO prioriteringscommissie voor het veld Ecology, evolution and biodiversity
• Lid Prioriteringscommissie NWO voor de ALW-Top-subsidies
• Lid Programmacommissie NWO Stimuleringsprogramma Biodiversiteit
• Lid Stuurgroep Darwin Centrum (NWO)
• Raadslid Raad voor Milieu- en Natuuronderzoek (RMNO)
• Bestuurslid Natuurmonumenten
• Voorzitter bestuurscommissie Beheer, Natuurmonumenten
• Bestuurslid en vice-voorzitter Stichting Veldornithologisch Onderzoek Nederland (SOVON)

Bestuurlijke activiteiten 2013, 2014 en 2015

• Voorzitter Heimans en Thijsse Stichting
• Bestuurslid Stichting Namens de natuur
• Lid commissie Van Ardenne (advies aan kabinet over nieuw natuurbeleid)
• Extern adviseur Initiatiefnota Mooi Nederland (PvdA, D66, GL)
• Geassocieerd lid Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur
• Jurylid Duurzame Top 100, Trouw
• Lid commissie Europese Academies van Wetenschappen die Europese Commissie adviseert over nieuw beleid m.b.t. neonicotinoïden
• National Contact Person for the Society of Conservation Biology
• Lid adviesraad stichting Probos
• Lid wetenschappelijke adviesraad Gegevensautoriteit Natuur
• Voorzitter commissie ALW-NWO prioritering subsidie-aanvragen

Wetenschappelijke werk

Berendse heeft ruim 300 publicaties op zijn naam staan, waarvan 160 artikelen in internationale, wetenschappelijke tijdschriften. De meeste van deze artikelen zijn gepubliceerd in prominente tijdschriften binnen het vakgebied, waaronder Nature en PNAS. Zijn artikelen zijn ca. 13.500 keer geciteerd en zijn H-index is 66 (Google Scholar). De afgelopen 10 jaar behoorde Berendse tot de 0.1% meest geciteerde onderzoekers binnen zijn vakgebied. Zijn onderzoeksresultaten haalden o.m. de voorpagina van NRC/Handelsblad en USA Today, BBC, Financial Times, Frankfurter Zeitung, Le Monde en Discovery Channel Magazine. Zijn werk werd vijf maal belicht in de News secties van Nature en Science (Nature (2001) 413: 659; Science (2005) 307: 183; Nature (2006) 439: 908-909; Nature (2010) 462: 547; Nature (2014) 509: 173).

Belangrijkste wetenschappelijke resultaten

• Het principe van frequentie-afhankelijke concurrentie: Berendse ontwikkelde de theorie voor frequentie-afhankelijke concurrentie tussen plantensoorten. Deze wiskundige theorie voorspelt dat in een niet-uniforme omgeving het concurrentievermogen afhankelijk is van de frequentie waarmee de soort in een begroeiing voorkomt. Dit heeft tot gevolg dat een soort afneemt, wanneer deze talrijk is en toeneemt, wanneer het aantal klein is. Proeftuinexperimenten bevestigden deze voorspellingen. Daarmee werd een belangrijke, door theorie en experimenten gesteunde, verklaring gegeven voor stabiliserende regulatie van de aantalsverhoudingen tussen plantenpopulaties.
• Het concept van de relatieve nutriëntenbehoefte: Berendse definieerde de relatieve nutriëntenbehoefte van planten als het nutriëntenverlies per eenheid biomassa per jaar. De theorie die hij op basis van dit concept ontwikkelde maakte het mogelijk om te voorspellen bij welke stikstofbeschikbaarheid een plantensoort door een andere plantensoort vervangen wordt, afhankelijk van de verhouding tussen de relatieve nutriëntenbehoefte en de maximale groeisnelheid van beide soorten. Deze benadering maakte het o.a. mogelijk om stikstofdepositienormen te berekenen.
• De theorie van de positieve plant-bodem feedbacks: Relatieve nutriëntenbehoefte en potentiële groeisnelheid zijn sterk gecorreleerd met de afbraaksnelheid van het strooisel dat planten produceren. Soorten met een hoge groeisnelheid hebben op die manier een positief effect op de bodemvruchtbaarheid. Daardoor ontstaat vaak een positieve terugkoppeling tussen plant en bodem die tot zeer snelle veranderingen in de vegetatie kan leiden (bijv. vergrassing van de heide). Recent heeft Berendse deze positieve feedback uitgewerkt als verklaring voor de snelle expansie van angiospermen ten kost van gymnospermen in de tweede helft van het Krijt.
• Effecten van biodiversiteitsverlies op ecosysteemfuncties: Enkele jaren terug was er een heftige discussie in Science en Nature over de vraag of de in VS en Europa uitgevoerde experimenten aantoonden dat biodiversiteitsverlies een afname van plantaardige productie tot gevolg had. Berendse en medewerkers vermeden eerdere valkuilen in een nieuw experiment en bewezen overtuigend dat biodiversiteitsverlies negatieve effecten op de productie heeft. Volgens Nature was met de publicatie over dit experiment een definitief einde gekomen aan "the rift over biodiversity that divided ecologists". Met moleculaire technieken waarmee afzonderlijke wortels kunnen worden herkend wordt nu geprobeerd om de mechanisme van dit effect beter te begrijpen.
• Effectiviteit van agri-environment schemes: De EU besteedt veel geld aan agri-evironment schemes waarin boeren een vergoeding krijgen in ruil voor natuurvriendelijk beheer. Het onderzoek van Berendse en medewerkers toonde aan dat deze contracten niet voldoende zijn. Inmiddels is op basis van dit onderzoek het Nederlandse weidevogelbeleid aanzienlijk bijgesteld. Recent toonde de groep aan dat in geheel Europa bestrijdingsmiddelen nog steeds een belangrijke belemmering zijn voor het herstel van biodiversiteit in het agrarische gebied.
• Vegetatie-klimaat feedbacks: Recent is de groep van Berendse gestart met de analyse van mogelijk positieve feedbacks tussen de vegetatie-samenstelling van de toendra en het klimaat in Siberië. De sterke toename van Betula nana t.g.v. hogere temperaturen blijkt een sterk effect te hebben op de energiebalans van het aardoppervlak, hetgeen leidt tot vertraging van het ontdooien van de permafrost. Het verwijderen van deze soort leidt dan ook tot versnelde ontdooiing van de bodem en het ontstaan van meertjes.

Publikaties in internationale
wetenschappelijke tijdschriften